Esin ÇETİNEL
Artan ekonomik zorluklar çalışan kesimi yeni iş arayışlarına sürüklerken, işverenlerde iyi ve yetişmiş elemanlarını elde tutabilmek adına çok sayıda adım atıyor. Artık yılda bir kez zam ve sağlık sigortası yaptırmanın yeterli olmadığı bu ortamda firmalar işi çalışan açısından daha cazip hale getirme çabalarını artırmış durumda. Dünyada 130’dan fazla ülkede faaliyet gösteren sigorta aracısı ve risk danışmanı Marsh, yaptığı yurtiçi ve yurtdışı anketlerle iş hayatının nabzını tutuyor.
Özellikle Türkiye’de son iki yılda işveren ve çalışan cephesinde alışılmış kurallarda büyük değişikler yaşandığına dikkat çeken Marsh Türkiye CEO’su Yeşim Aksüt, “Artık yetişmiş iyi bir elemanı elde tutmanın şu anda sadece spesifik endüstriler değil her endüstri için büyük önemi var” diyor. Aksüt’e göre artık işverenler iyi ve yetişmiş elemanlarını kaybetmemek adına yılda en az iki kez maaş artışı ve içerisinde mutlaka sağlık sigortasının bulunduğu çalışanın kendi isteğine göre şekillenen esnek yan haklar imkânı sağlıyor.
Bu durumun farkında olan işveren kesiminin de harekete geçtiğini ifade eden Aksüt, örneğin artık yan haklar değil, çalışanın kendi tercihlerinden oluşan Esnek Yan Haklar’ın yaygınlaşmaya başladığını söylüyor. Marsh’ın grup şirketlerinden olan insan kaynakları firması Mercer’la iş birliği halinde yılda iki kez bine yakın kurumsal firmanın katıldığı anketler yaptığını söyleyen Aksüt, “Son yaptığımız ankete 600’ün üzerinde firmanın katılımı oldu.
Anket bulgularına göre firmalar öncelikle yan haklar tarafına çok ciddi bakıyorlar. Bunların birincisi kişilerin kendi değerleri ve ihtiyaçlarına göre belirleyebildikleri esnek yan haklar tarafı. Sayılara baktığımız zaman ciddi artış söz konusu. Kişi birçok seçenek içinden kendi seçim yaptığında daha mutlu oluyor.
Aynı zamanda şu anda biz belki de en fazla farklı jenerasyonu birlikte çalıştırdığımız bir dönemi yaşıyoruz. Bu yüzden hepsinin ihtiyacı da birbirinden çok farklı. Bir çalışan master programlarına katılmak, sosyal aktivitelerde daha faal olmak, spora ağırlık vermek isterken, diğer tarafta çocuğu olanlarsa kreş yardımları, çocuğunun okulu için yapılacak bir indirim veya ailesinin sağlık ve hayat sigortasına alınmasını talep edebiliyor.
Dolayısıyla esnek yan haklar bu işin ABC’si” diye konuştu. Son dönemde firmaların esnek yan haklar konusunda talebinin arttığına da işaret eden Yeşim Aksüt, en son yapılan araştırma bulgularına ilişkinse şu bilgiyi paylaşıyor: “Son yaptığımız 2023 ekim ayı araştırma sonuçlarına göre esnek yan hakları olan şirket sayısında nisan ayına göre yüzde 20’lik bir artış yaşandığını gözlemliyoruz. Yani altı ayda yüzde 20’lik bir artış söz konusu.
Bu yan haklarda neler var? Örneğin ulaşım var, yemek var. Bunlarda da ciddi artışlar söz konusu. Yani şirketler bize ekim ayı anketimizde; “2023 sonunda ve 2024 yılında çalışanlarıma verdiğim ulaşım yardımını yaklaşık yüzde 50 artırmayı planlıyoruz” dedi. Aynı şey yemek çekleri için de geçerli. Yemek çeklerinde de yaklaşık yüzde 33’lük bir artış var.”
2024’te yüzde 70 maaş artışı planlanıyor
Marsh’ın yaptığı bir diğer anket ise maaş artışları konusunda… Son yapılan araştırmalarda işverenlerin yılda birden fazla kez maaş artışı yapma planlarının ortaya çıktığını söyleyen Yeşim Aksüt, bu konuda şu bilgiyi veriyor; “Çalışanı tutabilmek için sadece yan haklar değil maaşlarda çok önemli.
Mesela son anketimizin sonuçlarına dönüp baktığımda firmaların 2024 yılı için çalışanlarına yönelik yaklaşık yüzde 60 hatta 70’leri aşan maaş artışları yapma eğilimi ve planlamasını yaptıklarını gördük. Özellikle son üç seneye baktığımızda maaşların yılda iki kez artışının yaygınlaştığını ve git gide arttığını görüyoruz. Hatta daha da fazla yapan şirketler de var. Biz de bunlardan bir tanesiyiz.”
Ofisten çalışma artıyor
Marsh’ın Mercer ile gerçekleştirdiği anketlerde ortaya çıkan bir başka önemli bulgu ise çalışma şartları. Söz konusu araştırma bulgularına göre son aylarda firmalarda tamamen ofisten çalışma modeli yaygınlaşmaya başladı. Nisan 2023’te yapılan araştırmada tamamen ofisten çalışmayı benimseyen kurumların oranı yüzde 27 iken ekim ayı itibariyle bu oranın yüzde 38’e ulaştığına dikkat çeken Aksüt, “Yani haftanın beş günü veya dört günü ofisten çalışan oranında artış yaşanmaya başladı” diyor.
