Trump için bu zirvenin iki amacı vardı: ‘barışı sağlayan adam’ imajını güçlendirmek ve iç politikada eli zayıflayan Ukrayna dosyasını kendi liderliğinde sonuçlandırdığını göstermek. Beyaz Saray hattı günlerdir ‘ateşkes’ vurgusu yapıyor, Trump da Putin anlaşmazsa ‘çok ağır sonuçlar’ demekle tehdit ediyordu. Ama sahadaki sinyal son günlerde beklentiyi düşürmeydi.
Putin içinse esas hedef izolasyonu kırmak, ABD topraklarında eşit lider fotoğrafı vermek ve hiçbir somut taviz vermeden sahneden inmek. Kırmızı halı, askeri karşılama ve “The Beast”te (Trump’ın özel ABD Başkanlık aracı) beraber yolculuk tam da bu kareyi üretti.
ZİRVEDEN ÇIKAN SONUÇ
Aslında hiçbir bağlayıcı sonuç çıkmadı. İki lider de ilerleme dedi ama neye ilerleme olduğu, nerede uzlaşıldığı, nerede anlaşmazlık kaldığı açıklanmadı. Trump’ın kendi ifadesiyle: “Anlaşma yapılana dek anlaşma yok” sonucu çıktı.
Zirve sonrası Trump, Zelenskiy ve Avrupalı liderlerle telefonda görüştü; yakın vadede üçlü format ihtimali dillendirilse de şimdilik ateşkes de yok, takvim de…
Hatta Putin’in “Bir sonraki görüşmeyi Moskova’da yapalım mı” sorusu, Trump’tan çok rahat olmayan bir “olabilir” ile yanıt buldu—bu da eşitlik kurgusunu perçinledi.
SAHNENİN KAZANANI KİM OLDU
Zirvenin beden diline gelirsek: Kırmızı halı, askeri uçuş gösterisi ve “Beast”teki yan yana görüntüler Putin’e bir imaj zaferi kaznadırdı:İlk konuşan olarak ton belirleyen de o oldu. Trump ise gülümseyerek eşlik etti, ayrıntıya girmedi.
Güç dengesi görüntüde Moskova lehineydi.
Beden dili analistlerinin ortak oaydada buluştuğu detaylarda Putin’in dik duruşu, kısa ve kesin cümleleri, alaycı gülümsemesi özetle “sahneyi ben yönetiyorum” mesajı verdi.
Trump’ın kısıtlı jestleri, sık sık gözlerini kaçırması, “ilerleme var” tekrarları; savunmacı ve muğlak olarak yorumlandı.
Ezcümle, Putin’in ‘taviz yok’ duruşu ile fotoğrafta kazanan Kremlin oldu.
Bağımsız, merkez çizgide ve ‘smart brevity’ (akıllı kısa/özet) kavramını medyaya kazandırarak yayın yapan Axios, Trump’ın “üretken toplantı” söylemi üzerinde durdu; ancak sonucun üretken olmadığı vurgulandı ve “Bir sonraki zirve Moskova’da olsun mu?” repliğine dikkat çekildi.
Merkez sol/liberal çizgide duran The Atlantic çok sembolün olduğu sahnede Putin’in meşruiyeti, sonuç alınamaması, Putin’in ise söz çok icraat yok noktasında kaldığı yazıldı.
Manşetleri ise çarpıcı:
“Ne olmasını bekliyordunuz”
Parti aidiyeti belirtmese ve “Cumhuriyetçi bir gazeteyiz” demese de, Cumhuriyetçi isimlere her zaman daha fazla alan açan The Hill, Trump’ın “İlerleme var” sözünü cımbızladı.
ZİRVEDEN ÇIKAN ANLAM
Ukrayna cephesinde değişen bir şey olmadı – ki zirvenin amacı Ukrayna ile ateşkesti. Savaş, zirve anında dahi sürüyordu; anlayış vurguları somut plana dönüşmedi, sözde kaldı.
ABD’nin kaldıraç gücünün aşınması iddialı bir söylem gibi dursa da pek abesle iştigal sayılmaz: Zira “Sonuç çıkmazsa ağır yaptırım” çizgisinden geri adım işaretleri verildi; bu da Putin’in “tavizsiz kal, meşruiyet kazan” stratejisini besledi.
İç politika ve ittifaklar noktasında ise Washington’da zirveden eli boş dönülmesine tepkiler büyüyor; Avrupa şimdilik “kötünün iyisi—zararlı bir anlaşma yapılmadı” noktasında soğukkanlı duruyor.
Zelenskiy’nin masada olmayacağı biliniyordu: Ancak Trump “artık iş Zelenskiy’de” diyerek sorumluluğu Kiev ve Avrupa’ya pasladı. Haliyle bu söylem Kiev’de soru işareti yaratıyor.
OLMAZSA OLMAZ KOMPLO TEORİLERİ
“Beast’te tercümansız gizli mutabakat” iddiası en konuşulan gelen komplo teorisi: Liderlerin baş başa limuzin yolculuğu, “kritik görüşme oradaydı” spekülasyonunu tetikledi. Görüntüler ve muhabir notları bu yolculuğu doğruluyor; araçta tercüman olup olmadığı ise net değil. Yani iki liderin ABD aracında yolculuk ettiği gerçek, ‘gizli anlaşmalar’ kısmı ise komplo teorisinden öteye gitmiyor.
Çok tartışılan bir diğer teoriye göre diğer zirvenin Moskova’da yapılması davetinin, ABD’nin geri adımı anlamına gelmesi: Putin “Next time in Moscow?” sorusu üzerine Trump’ın “olabilir” demesi bunu destekliyor yorumları yapılsa da davet olduğu bir gerçek ancak gizli görüşmeler noktası mesnetsiz.
Sosyal medyayı en çok meşgul eden teori başlığı yaptırımların kalkacağı yönünde olan dedikodulardı: Trump’ın ekonomiyi vuracak ikincil yaptırımları erteleme iması ise bir diğer iddiayı, ‘arka kapı anlaşma’ ihtimalini ortaya çıkardı. Evet, zirvede yağtırım erteleme iması yapıldı ancak bir karar çıkmadı.
BÜYÜK RESİM
Alaska fotoğrafı net gibi: Putin sahnede meşruiyet ve eşitlik kazandı; Trump ise ‘barış sağlayan lider’ konumunu pekiştirmek istedi ancak içini dolduramadı.
Somut bir başlık yok, diğer görüşmeler için belirlenen bir takvim şimdilik yok, ateşkes hiç yok. Trump’ın ‘artık iş Zelenskiy’de’ sözü, çözümsüzlüğün sorumluluğunu Kiev/Avrupa’ya yıkarm nitelikte değerlendirilebilir.
Ezcümle, büyük bir zirve olduğu aşikar, ancak sahaya etkisi şimdilik sıfır.
Gözde Sula
